دیفای (Defi) چیست؟ هرآنچه که باید بدانید

با مفهوم دیفای بیشتر آشنا شویم (DeFi)

دیفای به معنای امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) است، اصطلاحی فراگیر که برای انواع برنامه های مالی در ارزهای رمزپایه یا بلاک چین که به منظور کمرنگ کردن واسطه های مالی ایجاد شده اند، به کار می رود.

دیفای از بلاکچین، فناوری پشت ارز دیجیتال بیت کوین الهام گرفته شده است که به چندین نهاد امکان می دهد تا نسخه ای از تاریخچه معاملات را نگه دارند، به این معنی که تراکنشات دیگر توسط یک منبع مرکزی کنترل نمی شود. این موضوع مهمی است؛ زیرا سیستم های متمرکز و مراکز کنترل انسانی می توانند سرعت و پیچیدگی معاملات را محدود کنند؛ در حالی که کاربران کنترل مستقیم کمتری بر پول خود دارند. دیفای منحصر به فرد است، زیرا کاربرد بلاکچین را از انتقال ارزش ساده به موارد استفاده مالی پیچیده تر گسترش می دهد.

بیت کوین و بسیاری دیگر از دارایی های دیجیتال با روش های پرداخت قدیمی مانند روش های اجرا شده توسط ویزا کارت و پی پل فرق دارند، به این دلیل که همه واسطه ها را از معاملات حذف می کنند. وقتی با یک کارت اعتباری در یک کافه پول قهوه را پرداخت می کنید، یک موسسه مالی با کنترلی که بر معامله شما دارد، بین شما و کافه مستقر می شود و اختیار متوقف کردن یا مکث و حفظ آن را در دفاتر خصوصی خود دارد. با بیت کوین، این موسسات عملا از سیستم حذف می شوند.

خرید مستقیم تنها نوع معامله یا قرارداد تحت نظارت شرکت های بزرگ نیست. برنامه های مالی مانند وام، بیمه، سرمایه گذاری جمعی، مشتقات، شرط بندی و موارد دیگر نیز در کنترل آن هاست. قطع واسطه ها از انواع معاملات از مزایای اصلی دیفای است.

برنامه های دیفای بر بستر اتریوم

اکثر برنامه هایی که خود را “دیفای” می خوانند، با تکیه بر Ethereum ساخته شده اند. دومین پلتفرم بزرگ ارز رمزنگاری شده در جهان خود را از پلت فرم Bitcoin متمایز می کند؛ زیرا استفاده از آن برای ساخت انواع دیگر برنامه های غیرمتمرکزی که فراتر از معاملات ساده هستند، آسان تر است. این موارد پیچیده تر استفاده مالی حتی توسط ویتالیک بوترین، خالق اتریوم، در سال 2013 در وایت پیپر نیز بیان شده است.

این موضوع که اتریوم انعطاف پذیری بسیار بیشتری را ارائه می دهد، به دلیل بستر قراردادهای هوشمند آن است که در صورت تحقق برخی شرایط به طور خودکار معاملات را انجام می دهد. زبان های برنامه نویسی اتریوم، مانند Solidity، به طور خاص برای ایجاد و استقرار چنین قراردادهای هوشمندی طراحی شده اند.

به عنوان مثال، فرض کنید یک کاربر می خواهد سه شنبه هفته آینده پولش برای یکی از دوستانش ارسال شود، اما فقط در صورتی که هوا مطابق با weather.com بالاتر از 90 درجه فارنهایت باشد. چنین قوانینی را می توان در یک قرارداد هوشمند نوشت.

با وجود قراردادهای هوشمند، ده ها برنامه دیفای در اتریوم کار می کنند که برخی از آن ها در زیر بررسی می شوند. نسخه جدید 2.0 که شبکه اتریوم به آن ارتقا می یابد، می تواند با کنار زدن مشکلات مقیاس پذیری اتریوم، این برنامه ها را تقویت کند.

محبوب ترین برنامه های دیفای عبارتند از:

1. مبادلات غیرمتمرکز (DEX): مبادلات آنلاین به کاربران کمک می کنند ارزها را به ارزهای دیگر تبدیل کنند، چه دلار آمریکا به بیت کوین و چه اتر بهDAI . DEX نوعی صرافی است که کاربران را مستقیماً به هم متصل می کند تا بتوانند ارزهای رمزنگاری شده را با یکدیگر مبادله کنند، بدون اینکه به هیچگونه واسطه ای با سپردن پولشان اعتماد کنند.
2. Stablecoins: ارز رمزنگاری شده ای است که برای ثبات قیمت به دارایی خارج از ارز رمزپایه (دلار یا یورو) گره خورده است.
3. بسترهای وام دهی: این سیستم عامل ها از قراردادهای هوشمند برای جایگزینی واسطه هایی مانند بانک ها که وام را مدیریت می کنند، استفاده می کنند.
4. Wrapped Bitcoins (WBTC): روشی برای ارسال بیت کوین به شبکه اتریوم است تا بیت کوین بتواند مستقیماً در سیستم defi اتریوم استفاده شود. WBTC به کاربران امکان می دهد سود بیت کوین های قرض داده شده از طریق سیستم عامل های وام غیرمتمرکز را که در بالا توضیح داده شده است، کسب کنند.
5. بازارهای پیش بینی: بازارهایی برای شرطبندی روی نتیجه رویدادهای آینده مانند انتخابات. هدف این نسخه های دیفای در بازارهای پیش بینی ارائه عملکرد یکسان اما بدون واسطه است.

علاوه بر این برنامه ها، مفاهیم جدید دیفای نیز حول آنها به وجود آمده است:

1. تولید محصول: برای معامله گران آگاه که مایل به ریسک هستند، این امکان ایجاد شده است. جایی که کاربران توکن های مختلف دیفای را اسکن می کنند تا فرصت هایی را برای بازده بیشتر پیدا کنند.
2. قابلیت انعطاف پذیری: برنامه های دیفای منبع باز هستند، به این معنی که کد پشت آنها برای مشاهده همه افراد عمومی است. به همین ترتیب، از این برنامه ها می توان برای “ساخت” برنامه های جدید با کدهایی که به منزله بلوک های سازنده هستند، استفاده کرد.
3. لگوهای پول: با بررسی مفهوم “قابلیت انعطاف پذیری به روش دیگر، برنامه های دیفای مانند Lego هستند، بچه ها بلوک های اسباب بازی را برای ساخت ساختمان ها، وسایل نقلیه و غیره با هم ترکیب می کنند. برنامه های دیفای را می توان به طور مشابه مانند “لگوهای پول” برای ساخت محصولات جدید مالی در کنار هم جمع کرد.

پلتفرم های وام دهی

بازارهای وام یکی از انواع محبوب دیفای است که وام گیرندگان را به وام دهندگان ارزهای رمزپایه متصل می کند. پلت فرم محبوب Compound، به کاربران امکان می دهد ارزهای رمزپایه را قرض بگیرند یا وام های خود را ارائه دهند. کاربران می توانند بابت وام دادن پول خود، سود خود را از بهره بدست آورند. Compound نرخ بهره را به صورت الگوریتمی تنظیم می کند، بنابراین اگر تقاضای بیشتری برای وام گرفتن ارز رمزپایه وجود داشته باشد، نرخ بهره بالاتر خواهد رفت.

وام دهی مبتنی بر وثیقه است، به این معنی که کاربر برای گرفتن وام، نیاز به ارائه وثیقه (اغلب اتر، که یکی از منشاهای قدرت اتریوم است) دارد. این بدان معناست که برخلاف سیستم های متمرکز کاربران هویت یا نمره اعتبار مرتبط خود را برای گرفتن وام اعلام نمی کنند.

Stablecoins

شکل دیگر دیفای، Stablecoins است. ارزهای رمزنگاری شده اغلب نوسانات شدیدتری نسبت به فیات یا ارزهای معمول را تجربه می کنند، که برای افرادی که می خواهند بدانند یک هفته دیگر پول آنها چقدر ارزش دارد، موضوع خوبی نیست.

استیبل کوین ارزهای رمزنگاری شده را به ارزهای غیر رمزپایه مانند دلار آمریکا متصل می کند تا قیمت آنها را تحت کنترل باشد. همانطور که از نام آن پیداست، استیبل کوین برای ایجاد “ثبات” قیمت تلاش می کنند.

بازارهای پیش بینی

یکی از قدیمی ترین برنامه های دیفای که بر اساس اتریوم ابجاد شده اند به اصطلاح “بازار پیش بینی است، جایی که کاربران روی نتیجه برخی از رویدادها مانند “آیا دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 برنده خواهد شد؟” شرط بندی می کنند.

هدف شرکت کنندگان بدست آوردن پول است، با این حال بازارهای پیش بینی گاهی اوقات می توانند نتایج را بهتر از روش های معمول مانند نظرسنجی پیش بینی کنند.

بازارهای پیش بینی متمرکز با سوابق خوب در این زمینه شامل Intrade و PredictIt است. دیفای این امکان را دارد که علاقه افراد را به بازارهای پیش بینی افزایش دهد، زیرا به طور سنتی توسط دولت ها مورد بی مهری قرار می گرفت و وقتی به طور متمرکز اداره می شدند، اغلب فعالیتشان متوقف میشد.

سوالات متداول در رابطه با دیفای

چگونه از طریق دیفای درآمد داشته باشم؟

ارزش نهفته در پروژه های Ethereum DeFi در حال انفجار است، زیرا طبق گزارشات بسیاری از کاربران درآمد زیادی از این طریق کسب می کنند.

همانطور که در بالا ذکر شد، با استفاده از برنامه های وام مبتنی بر اتریوم، کاربران می توانند با وام دادن پول خود و ایجاد سود از بهره وام ها “درآمد منفعل” ایجاد کنند. تولید محصول، که در بالا توضیح داده شد، امکان بازدهی حتی بیشتر، اما با ریسک بیشتر را دارد.

دیفای این امکان را برای کاربران فراهم می کند تا از قابلیت وام دهی دیفای استفاده کنند تا دارایی های رمزنگاری شده خود را برای تولید بهترین بازده ممکن به کار بگیرند. با این حال، این سیستم ها پیچیده هستند و اغلب فاقد شفافیت هستند.

آیا سرمایه گذاری در دیفای امن هست؟

نه، پرریسک است. بسیاری بر این باورند که دیفای آینده مالی جهان است و سرمایه گذاری زودهنگام در این فناوری غیر متمرکز می تواند به دستاوردهای عظیم منجر شود.

اما تشخیص پروژه های خوب از بد برای تازه واردان دشوار است. از و پروژه های بد بسیاری  نیزوجود داشته است.

با افزایش فعالیت و محبوبیت دیفای تا سال 2020، بسیاری از برنامه های دیفای ، مانند YAM meme coin، خراب شده اند و سرمایه بازار را از 60 میلیون دلار به 0 دلار در 35 دقیقه رسانده اند. سایر پروژه های دیفای از جمله هات داگ و پیتزا نیز به همین سرنوشت دچار شدند و سرمایه گذاران زیادی سرمایه خود از دست دادند.

علاوه بر این، اشکالات دیفای متأسفانه هنوز هم بسیار رایج هستند. قراردادهای هوشمند قدرتمند هستند، اما وقتی قوانین در پروتکل ایجاد می شوند، نمی توان دیگر تغییراتی در آن ها ایجاد نمود، که معمولاً اشکالات را دائمی و در نتیجه ریسک را افزایش می دهد.

چه زمانی دیفای به سمت عادی شدن بین مردم خواهد رفت؟

در حالی که افراد بیشتری به سمت برنامه های دیفای می روند، سخت است که بگوییم این اتفاق کی می افتد. بیشتر این موارد بستگی به این دارد که چه کسی و چرا آنها را مفید می داند.

بسیاری بر این باورند که پروژه های مختلف دیفای توانایی تبدیل شدن به Robinhood بعدی را دارند، و با برنامه های مالی فراگیرتر و بازتر، انبوهی از کاربران جدید را که به طور سنتی به چنین سیستم عامل هایی دسترسی نداشتند را جذب خود می کنند.

این فناوری مالی جدید، آزمایشی است و به ویژه از نظر امنیت و مقیاس بدون مشکل نیست.

توسعه دهندگان امیدوارند که در نهایت این مشکلات برطرف شود. اتریوم2.0 می تواند از طریق یک مفهوم جدید معروف به sharding، نگرانی های مربوط به مقیاس را حل کند، روشی برای تقسیم پایگاه داده به قطعات کوچکتر که برای اجرای هر یک از کاربران کنترل بیشتری دارد.

Ethereum 2.0 چگونه روی دیفای تاثیر می گذارد؟

Ethereum 2.0 دارو یا درمانی برای همه مشکلات دیفای نیست، اما یک شروع خوب است. پروتکل های دیگری مانند Raiden و TrueBit نیز برای حل بیشتر مقیاس پذیری اتریوم در دست ساخت هستند.

اگر این راه حل ها جای خود را به درستی پیدا کنند، نسخه های آزمایشی Ethereum DeFi شانس بیشتری برای تبدیل به محصولات واقعی دارند.

بیت کوین و دیفای

در حالی که Ethereum عضو برتر دنیای دیفای است، بسیاری از زیرمجموعه های بیت کوین در هدف کاهش واسطه از معاملات مالی پیچیده با اتریوم مشترک هستند. آنها با استفاده از پروتکل بیت کوین روش هایی را برای این کار توسعه داده اند.

به عنوان مثال شرکت هایی مانند آزمایشگاه های DG و Suredbits در حال کار بر روی یک فناوری بیت کوین دیفای به نام قراردادهای discreet log contracts (DLC) هستند. DLC روشی را برای اجرای قراردادهای پیچیده مالی مانند قرارداد های مشتقه با کمک بیت کوین ارائه می دهد.

یکی از موارد استفاده از DLC پرداخت بیت کوین به شخص تنها در صورت تحقق برخی شرایط خاص می باشد، مثلاً اگر تیم شیکاگو وایت ساکس در بازی بیس بال بعدی خود پیروز شود، پول به برنده تعلق می گیرد.