DCA چیست؟ همه چیز درباره میانگین سازی هزینه دلاری

DCA یا میانگین‌سازی هزینه دلاری (DCA یا Dollar-Cost Averaging) یک روش ساده جهت سرمایه‌گذاری است. در این روش، به جای آن‌که فرد تمام سرمایه خود را به یک‌ باره وارد بازار کند، آن را به بخش‌های مساوی تقسیم می‌کند. سپس در بازه‌های زمانی مشخص برای مثال هر ماه سرمایه‌گذاری می‌کند. هدف از DCA کاهش ریسک نوسانات بازار و حذف تصمیم‌گیری احساسی در زمان خرید است. این استراتژی به ویژه برای افرادی پیشنهاد می‌شود که نمی‌خواهند زمان‌بندی بازار را پیش‌بینی کنند یا به دنبال روشی با ریسک کم برای ورود و سرمایه‌گذاری در بازار هستند. قصد داریم در این مقاله به مبحث DCA چیست بپردازیم و تمامی نکات مهم آن را برایتان شرح دهیم.

میانگین‌سازی هزینه دلاری یا DCA چیست؟

سرمایه‌گذاری هموراه با ریسک همراه است، به ویژه زمانی‌که بازار نوسان دارد. یکی از روش‌ها برای مدیریت این ریسک استفاده از استراتژی میانگین‌سازی هزینه دلاری یا DCA است. این روش برای سرمایه‌گذاران این فرصت را فراهم می‌کند تا بتوانند بدون نیاز به پیش‌بینی دقیق زمان ورود به بازار، به صورت منظم و کنترل‌شده وارد بازار شوند و سرمایه‌گذاری کنند.

به بیانی ساده‌تر، DCA به این معنی است که سرمایه‌گذار صرف نظر از قیمت فعلی دارایی مورد نظر، مبلغ ثابتی را در بازه‌های زمانی مشخص سرمایه‌گذاری کند. برای مثال، سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد در هر ماه مقدار مشخصی از یک سهام یا ارز دیجیتال را بخرد. در این میان گاهی دارایی را با قیمتی گران‌تر خریداری می‌کند، گاهی ارزان‌تر و درنهایت، میانگینی از قیمت‌ها را سرمایه‌گذار برای دارایی مورد نظر پرداخت می‌کند. این استراتژی باعث کاهش تاثیر نوسانات کوتاه‌مدت بر سرمایه‌گذاری می‌شود.

برای سرمایه‌گذاری و ترید در بازار ارز دیجیتال به یک صرافی معتبر نیاز دارید. خانه سرمایه با ارائه لیستی از صرافی‌های داخلی و صرافی‌های خارجی در این انتخاب مهم راهنمای شما است. صرافی‌هایی نظیر صرافی ال بانک یا صرافی XT از جمله صرافی‌های معتبر به شمار می‌آیند.

تاریخچه و منشا DCA

در بخش قبلی به تعریف DCA چیست، پرداختیم، اکنون می‌خواهیم به روند پیدایش و توسعه آن گذری داشته باشیم. استراتژی DCA در دهه‌های نخستین قرن بیستم برای اولین بار به طور رسمی در ایالات متحده مورد توجه قرار گرفت. برای اولین بار این روش توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری به کارمندان و سرمایه‌گذاری خرد پیشنهاد شد، افرادی که درآمد ماهانه داشتند و قصد داشتند بدون ریسک بالا در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنند. در دهه ۱۹۵۰، هنگامی‌که برنامه‌های بازنشستگی و حساب‌های پس‌انداز سرمایه‌گذاری در این کشور شدت گرفت، DCA به روشی استاندارد برای برای سرمایه‌گذاری بلند‌مدت تبدیل شد. در حقیقت، کارمندان می‌توانستند هر ماه بخشی از درآمد خود را به طور مستقیم در بازار سرمایه‌گذاری کنند، بدون این‌که نیاز باشد بازار را تحلیل کنند یا زمان خریداری را پیش‌بینی کنند. همین امر موجب شد، روز به روز به محبوبیت استراتژی DCA افزوده شود.

با توسعه بازارهای مالی و دسترسی بیش‌تر مردم به سرمایه‌گذاری‌های آنلاین در سال‌های اخیر، DCA بیش از پیش گسترش یافته است. در بازارهایی چون بازار رمز ارزها که نوسانات شدیدی دارند، این استراتژی به عنوان یک روش برای کنترل ریسک به سرمایه‌گذاران مبتدی‌ پیشنهاد می‌شود. بنابراین، DCA حاکی از یک روش ساده و عملی برای سرمایه‌گذاری کم ریسک و بی استرس است. روشی که نه زمان ورود به بازار را پیش‌بینی می‌کند و نه به دنبال سود یک شبه است، بلکه بر روی سود تدریجی و بلند‌مدت توجه دارد.

نحوه عملکرد استراتژی DCA چگونه است؟

حال که می‌دانیم DCA چیست، بیایید نحوه عملکرد آن را بررسی کنیم.  فرد تصمیم‌ می‌گیرد به جای این‌که به یک باره سرمایه‌گذاری کند، مبلغ مشخصی را در بازه‌های زمانی منظم، بر روی یک دارایی خاص سرمایه‌گذاری کند. برای مثال، هر هفته یا هر ماه مبلغ مشخصی را روی یک سهام سرمایه‌گذاری می‌کند. این مبلغ ثابت است، اما تعداد واحدهایی که فرد خریداری می‌کند بسته به قیمت روز دارایی متفاوت است. به بیانی ساده‌تر، زمانی‌که قیمت دارایی پایین است، با همان پول مقدار بیش‌تری از دارایی را خریدار می‌کنید. برعکس، زمانی‌که قیمت دارایی بالا می‌رود، مقدار کم‌تری از دارایی توسط فرد خریداری می‌شود. در نهایت، میانگین قیمتی که فرد پرداخت کرده است، متعادل‌تر و معمولا پایین تر از سرمایه‌گذاری یک‌باره در نقطه‌ای خاص است.

فرآیند اجرای DCA در سرمایه‌گذاری

برای آن که به خوبی درک کنیم، DCA چیست، در این بخش می‌خواهیم فرایند اجرای آن را مرحله به مرحله بررسی کنیم.

• انتخاب دارایی: سرمایه‌گذار در مرحله اول باید دارایی مورد نظر خود را که می‌خواهد در آن سرمایه‌گذاری کند، انتخاب کند. برای مثال، بیت‌کوین، طلا یا یک سهام خاص.
• مشخص کردن مبلغ سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد هر ماه یا هر هفته مبل ۵۰۰ هزار تومن در طلا سرمایه گذاری کند.
• تعیین بازه زمانی: سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد مبلغ ۵۰۰ هزار تومن را در هر ماه سرمایه‌گذاری کند.
• انجام منظم خرید: صرف نظر از قیمت دارایی، سرمایه‌گذار در بازه‌های زمانی مشخصی که تعیین کرده است، دارایی را خریداری می‌کند.

مثال‌هایی از کاربرد عملی DCA در بازارهای مالی

قصد داریم در این بخش مثالی از DCA در بازار ارز دیجیتال و بازار سهام بزنیم، تا شما با مفهوم DCA چیست، بیش‌تر آشنا شوید.

• بازار ارز دیجیتال: فرض کنید که یک سرمایه‌گذار از سال ۹۸ شروع به خریداری بیت‌کوین کرده است و هر ماه مبلغ یک میلیون تومان روی آن سرمایه‌گذاری کرده است. در بازه‌های زمانی که او اقدام به خریداری کرده است، گاهی قیمت بالا و گاهی پایین بوده است، اما روی هم رفته، به علت نوسانات زیاد، میانگین خرید او بهتر از شخصی است که در یک نقطه خاص از بازار با مبلغ بالا وارد شده است.
• بازار سهام: یک کارمند به صورت ماهانه بخشی از درآمد خود را روی یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری می‌کند. در حقیقت، او بدون این‌که بازار را تحلیل کند یا استرس زمان‌بندی را داشته باشد، به تدریج یک پرتفوی بلند‌مدت با ریسک پایین برای خود دارد.

مزایای استفاده از DCA چیست؟

دانستیم که CDA چیست و چگونه کار می‌کند، حال می‌خواهیم به این بپردازیم که اصلا استفاده از CDA دارای چه مزیت‌هایی است. برخی از مهم‌ترین مزایای CDA به شرح زیر است:

کاهش ریسک ناشی از نوسانات بازار

با استفاده از CDA تاثیر نوسانات شدید بازار کم می‌شود. سرمایه‌گذار به جای این‌که در اوج یا کف بازار وارد شود، با خریداری دارایی در قیمت‌های مختلف، میانگینی از قیمت‌ها را پرداخت می‌کنید. این میانگین قیمت معمولا پایین‌تر از قیمت خریداری دارایی در یک نقطه خاص از بازار است.

اجرای ساده و عدم نیاز به تحلیل‌های پیچیده

برای اجرای استراتژی DCA نیاز نیست که فرد سرمایه‌گذار دانش تخصصی از بازار اعم از تحلیل تکنیکال یا تحلیل فاندامنتال داشته باشد. فقط کافی است سرمایه‌گذار به اندازه کافی منظم باشد و برنامه‌ریزی دقیق مالی برای خود داشته باشد.

مناسب برای سرمایه گذاران با سرمایه کم

اگر پول زیادی جهت سرمایه‌گذاری یک‌باره ندارید، استفاده از DCA می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد. استراتژی DCA به افراد این امکان را می‌دهد تا بتوانند با مبالغ کوچک وارد بازار شوند و به تدریج دارایی خود را رشد دهند و سود کسب کنند.

معایب و محدودیت‌های استراتژی DCA چیست؟

در بخش قبلی به مزایای DCA پرداختیم، اکنون در این قسمت می‌خواهیم به معایب DCA اشاره کنیم. معایب آن شامل موارد زیر است:

کاهش کسب سود در بازارهای صعودی

در بازارهایی که روند به طور واضح و پیوسته صعودی است، استراتژی DCA ممکن است سود بالقوه کم‌تری نسبت به سرمایه‌گذاری یک‌باره داشته باشد. زیرا بخشی از سرمایه فرد هنوز وارد بازار نشده است، در نتیجه رشد بازار شامل مابقی سرمایه فرد نمی‌شود.

عدم کارکرد در بازار نزولی

اگر بازاری دارای یک روند نزولی طولانی‌مدت باشد و به ندرت رشد کند، DCA کمکی به سودآوری سرمایه‌گذار نمی‌کند. به بیانی دیگر، انتخاب یک دارایی که به طور پیوسته در حال کاهش است، به هیچ وجه برای استراتژی DCA پیشنهاد نمی‌شود، زیرا دارایی مورد نظر در طولانی‌مدت ارزش خود را از دست می‌دهد و رشدی ندارد. در این شرایط بهتر است سرمایه خود را در دارایی‌های دیگری سرمایه‌گذاری کنید.

نیازمند تعهد و پایبندی به برنامه سرمایه‌گذاری

استراتژی DCA زمانی جوابگو است که سرمایه‌گذار به آن پایبند باشد. به بیانی ساده‌تر، سرمایه‌گذار باید در بازه‌های زمانی مشخص که تعیین کرده است، بدون وقفه سرمایه‌گذاری کند. اگر آن را نصفه رها کنید یا به دلیل ترس از بازار دیگر اقدام به خریداری دارایی مربوطه نکنید، استراتژی دیگر جوابگو نخواهد بود و ممکن است دیگر کارایی نداشته باشد.

مقایسه DCA با سایر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری

زمانی که تصمیم می‌گیرید وارد بازارهای مالی شوید و در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنید، یکی از سوالات اصلی این است که چطور پولم را وارد کنم؟ استراتژی‌های اصلی که با DCA مقایسه می‌شوند معمولا دو تا هستند که در ادامه هر یک از آن‌ها را با DCA مقایسه می‌کنیم.

سرمایه‌گذاری یک جا (Lump-Sum Investing)

در این روش سرمایه‌گذار به یک‌باره سرمایه خود را وارد بازار می‌کند. برای مثال، تصمیم می‌گیرد ۵۰ میلیون تومان به یک‌باره در بیت‌کوین یا یک سهم سرمایه‌گذاری کند. اگر پس از سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون تومانی فرد، بازار رشد کند، سرمایه‌گذار به سود زیادی دست پیدا می‌کند. برعکس، اگر بازار افت داشته باشد، سرمایه‌گذار متحمل ضرر می‌شود. از این رو، در این روش، اگر چه پول زودتر وارد بازار می‌شود و شانس بیش‌تری برای رشد دارد، اما سرمایه‌گذار باید بداند دقیقا کجا وارد بازار شود. به بیانی دیگر، در این روش زمان‌بندی بسیار اهمیت دارد و کم‌تر کسی می‌داند دقیقه در چه نقطه‌ای وارد بازار شود. در نتیجه، این روش در بازارهای صعودی  و به سرمایه‌گذاران با تجربه و ریسک‌پذیر پیشنهاد می‌شود.

در DCA برعکس سرمایه‌گذاری یک‌جا، سرمایه به یک‌باره وارد بازار نمی‌شود بلکه در بازه‌های زمانی مختلف وارد بازار می‌شود. برای مثال، فرد تصمیم می‌گیرد در این روش ماهی ۵ میلیون تومان به مدت ۱۰ ماه سرمایه‌گذاری کند. با این استراتژی، ریسک کاهش قیمت را توزیع می‌شود، اگر بازار افت داشته باشد، فرد می‌تواند با پول ماه بعد دارایی را ارزان‌تر خریداری کند. همچنین، نیاز به زمان‌بندی بازار یا تحلیل پیچیده ندارد. علاوه بر این، زمانی که بازار با نوسانات شدیدی همراه است، استرس کمی سراغ سرمایه‌گذار خواهد آمد.

زمان‌بندی بازار (Market Timing)

این استراتژی برعکس استراتژی DCA بر اساس پیش‌بینی بازار است، به این معنی که سرمایه‌گذار تلاش می‌کند با تحلیل تکنیکال یا اهبار مهم اقتصادی، بهترین زمان برای  ورود به بازار و سرمایه‌گذاری را بیابد. این روش دارای معایب و مزایایی است که در ادامه اشاره می‌کنیم:

معایب

• به دانش تخصصی، تجربه و تحلیل نیاز دارد
• ریسک بالایی دارد، طوری که پیش‌بینی اشتباه به ضرر زیادی منجر می‌شود
• احتمال تصمیم‌گیری احساسی بسیار زیاد است به ویژه در کف و سقف به دلیل ترس از جاماندن

مزایا

• • در صورت پیش‌بینی درست بازار، بیش‌ترین سود عاید سرمایه‌گذار می‌شود
  • دارای انعطاف‌پذیری بالا، برای ورود به بازار و خروج از آن
  • این روش برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که حرفه‌ای هستند و دانش و تمرکز بالایی برای تحلیل بازار دارند.

در قیاس با این استراتژی، استراتژی DCA ریسک کم‌تری دارد، زیرا نیاز به زمان‌بندی و تحلیل ندارد و با سرمایه کم نیز امکان سرمایه‌گذاری برای افراد وجود دارد.

در جدول زیر می‌توانید مقایسه کلی این سه استراتژی را مشاهده کنید:

کاربردهای DCA در بازارهای مختلف مالی

استراتژی DCA در چه بازارهایی بیش‌تری استفاده می شود یا رایج است؟ در این بخش می‌خواهیم به این سوال بپردازیم. در ادامه رایج‌ترین بازارهای مالی که امکان استفاده از استراتژی DCA را فراهم می‌کنند برایتان معرفی می‌کنیم.

استفاده از DCA در بازار سهام

یکی از بازارهایی که استفاده از استراتژی DCA در آن بسیار رایج است، بازار سهام است. افراد به جای سرمایه‌گذاری یک‌باره بر روی یک سهام، بخشی از درآمد خود را ماهانه یا هفتگی برای خریداری یک سهام یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک مانند صندوق‌های شاخص یا ETFها اختصاص می‌دهند. برای مثال، فردی تصمیم می‌گیرد از طریق حساب پس‌انداز بازنشستگی هر ماه مبلغ ثابتی را به خرید سهام اختصاص دهد.

کاربرد DCA در سرمایه‌گذاری‌های ارز دیجیتال

از آن‌جایی که بازار ارز دیجیتال با نوسانات بالایی همراه است، استراتژی DCA میان سرمایه‌گذاران این حوزه کاربرد زیادی دارد. سرمایه‌گذاران مبتدی یا افرادی که تخصص بالایی در تحلیل بازار ندارند، می توانند با استفاده از این استراتژی به تدریج سبد معاملاتی یا پرتفوی رمز ارزی خود را بسازند. برای مثال، سرمایه‌گذاری تصمیم می‌گیرد بر روی بیت‌کوین یا اتریوم صرف نظر از قیمت روز، سرمایه‌گذاری به روش DCA داشته باشد. با این روش، سرمایه‌گذار ریسک نوسانات کوتاه‌مدت را بر میزان سود نهایی به حداقل می‌رساند.

DCA در بازارهای کالا و فلزات گران‌بها

استراتژی DCA برای سرمایه‌گذاری در طلا، نقره و حتی نیز می‌تواند استفاده شود. این مورد به ویژه برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که قصد دارند در طول زمان و با ریسک کم، بخشی از سرمایه خود را در این دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کنند. برای مثال، سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد ماهانه بخشی از درآمد خود را به خریداری یک گرم طلا یا نقره اختصاص دهد.

نکات مهم برای اجرای موفق استراتژی DCA چیست؟

برای این‌که بتوانید این استراتژی را به بهترین شکل ممکن اجرا کنید باید به یک سری نکات توجه داشته باشید. این نکات مهم را در ادامه مطرح می‌کنیم:

تعیین میزان مبلغ سرمایه‌گذاری

پیش از شروع به سرمایه‌گذاری با استفاده از DCA باید تعیین کنید چه مبلغی را می‌خواهید به طور منظم به سرمایه‌گذاری اختصاصا دهید. این مبلغ باید متناسب با توان مالی شما باشد، نه آنقدر زیاد که باعث فشار مالی شود و نه آنقدر کم که سود آن در بلند‌مدت اصلا به چشم نیاید. همچنین، مهم‌تر از میزان پول سرمایه گذاری، داشتن نظم و استمرار است. در اجرای این استراتژی تنها رمز موفقیت همین نظم و پایبندی به استراتژی است.

انتخاب بازه‌های زمانی مناسب برای سرمایه‌گذاری

بازه‌های زمانی می‌تواند هفتگی، ماهانه یا حتی دو هفته یک‌بار باشد. نکته مهم این است که بازه‌های زمانی منظم و قابل اجرا باشند. معمولا برای کسانی که درآمد ماهانه دارند، انتخاب سرمایه‌گذاری با بازه زمانی ماهانه برای آن‌ها ساده‌تر و قابل مدیریت‌تر است.

انتخاب دارایی مناسب برای سرمایه‌گذاری

همه دارایی‌ها برای استراتژی DCA مناسب نیستند. این استراتژی معمولا برای دارایی‌هایی پیشنهاد می‌شود که در بازه زمانی طولانی‌مدت پتانسیل رشد دارند. برای مثال، دارایی‌هایی نظیر شاخص‌های بازار سهام یا رمزارزهای اصلی انتخاب درستی برای این استراتژی به شمار می‌روند. دارایی‌های که قابل پیش‌بینی نیستند، یعنی آینده مبهمی دارند یا روند نزولی طولانی‌مدت دارند، بدترین گزینه برای اجرای این استراتژی محسوب می‌شوند. از این رو، دارایی‌هایی را انتخاب کنید که دارای سابقه رشد بوده، شناخته شده هستند و پشتوانه تحلیلی قوی دارند.

بازار فارکس یکی از بزرگ‌ترین و نقدشونده‌ترین بازارهای مالی برای سرمایه‌گذاری است. برای ورود به این بازار باید در قدم نخست بروکر انتخاب کنید. بهترین بروکر فارکس باید تحت نظارت سازمان‌های بین المللی باشد. بروکرهایی چون بروکر لایت فایننس یا بروکر ویندزور از جمله بروکرهای معتبر برای ایرانیان هستند.

جمع‌بندی و نکات نهایی

استراتژی DCA یا استراتژی میانگین‌سازی هزینه دلاری یک روش ساده و کم ریسک برای سرمایه‌گذاری بلند‌مدت است. این استراتژی برای سرمایه‌گذاران ین امکان را فراهم می‌کند بدون نیاز به پیش‌بینی یا تحلیل پیچیده، به صورت منظم و اصولی در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کنند و از نوسانات بالا ترسی نداشته باشند. این روش برای سرمایه‌گذاران مبتدی، افرادی با سرمایه کم و افرادی با درآمد ماهیانه، انتخابی درست است. توجه داشته باشید که این استراتژی مانند هر استراتژی دیگری بی‌نقص نیست، در بازارهایی با روند صعودی سود کم‌تری دارد و نیازمند تعهد و استمرار است.

توصیه‌ها و نکات نهایی:

• پیش از شروع، بازه زمانی سرمایه‌گذاری را مشخص کنید
• مبلغی را تعیین کنید که بتوانید در هر بازه زمانی بدون فشار مالی راحت پرداخت کنید
• دارایی‌های را انتخاب کنید که در طولانی‌مدت صعودی هستند، یعنی سابقه رشد دارند
• صبور بوده و به استراتژی پایبند باشید، زیرا این استراتژی طولانی‌مدت است
• همیشه در حال یادگیری بیش‌تر باشید و بر بازار نظارت داشته باشید

با اجرای منظم و اصولی DCA می‌توانید به مرور پرتفوی امن و پر بازده برای آینده مالی خود داشته باشید. در این مقاله مفصد به DCA چیست، پاسخ دادیم و اجرای آن را گام به گام بررسی کردیم. اگر می‌خواهید در این استراتژی موفق شوید، رمز موفقیت شما استمرار، نظم و پایبندی به استراتژی است.