با رشد چشمگیر معاملات ارزهای دیجیتال در ایران، توجه سازمان‌های نظارتی و مالیاتی به این بخش افزایش یافته است. در حالی که صرافی‌ها بر اساس مدل کارمزدی خود به پرداخت مالیات می‌پردازند، نبود یک چارچوب شفاف باعث شده تا نظارت کامل بر فعالیت معامله‌گران هنوز دشوار باقی بماند. معاون دفتر حسابرسی سیستمی سازمان امور مالیاتی هشدار داده که سود حاصل از خرید و فروش ارزهای دیجیتال به‌عنوان “درآمد” طبق قوانین موجود محاسبه می‌شود و نادیده‌گرفتن آن می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود.
در طی بررسی طرح «مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی» در مجلس، ارزهای دیجیتال به‌عنوان دارایی سرمایه‌ای شناخته شده و تحت مقررات مالیات بر عایدی سرمایه قرار گرفته‌اند. پیشنهاد حذف ارزهای دیجیتال از این مالیات مطرح شد، اما توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام به دلیل تبعیض‌آمیز بودن رد شد. به همین دلیل، وضعیت مالیاتی این حوزه همچنان نامشخص باقی مانده است. مرجان نکوآمال، معاون دفتر حسابرسی سیستمی سازمان، بیان کرد: «بر اساس سیاست‌های ابلاغی، سود معاملات ارزهای دیجیتال به‌عنوان درآمد تلقی و مشمول مالیات بر درآمد می‌شود.»
به این ترتیب، ارزهای دیجیتال که زمانی در حاشیه بودند، اکنون به یکی از بخش‌های پرتکاپوی اقتصادی تبدیل شده و زیرمجموعه مقررات مالیاتی قرار می‌گیرند. نکوآمال اشاره کرد که عدم وجود شفافیت مشابه بازار سرمایه، باعث شده تا سازمان قادر به دسترسی به اطلاعات کامل معامله‌گران نباشد. در بورس، نرخ مالیات و داده‌های معاملاتی روشن است، اما در صرافی های ارز دیجیتال ایران چنین شفافیتی وجود ندارد، مگر اینکه سود معامله وارد حساب بانکی شود و در این صورت سازمان امور مالیاتی می‌تواند آن را به‌عنوان درآمد بررسی کند. صرافی‌های ایرانی مانند کارگزاری‌های بورس طبقه‌بندی می‌شوند؛ یعنی با داشتن مجوز رسمی، به‌عنوان فعال اقتصادی شناخته می‌شوند و باید به‌ازای کارمزدهای دریافتی مالیات بپردازند. این کارمزدها به‌عنوان درآمد مشمول مالیات تلقی می‌شود.
برخی صرافی‌ها اظهار کرده‌اند که مالیات بر اساس جریان ورودی و خروجی پول محاسبه شده است و نه صرفاً کارمزد. نکوآمال توضیح داده که مبنای قانونی تا کنون همان کارمزدها بوده و در صورت وجود اختلاف، باید به‌صورت جداگانه بررسی شود. تنوع نرخ کارمزد میان صرافی‌ها نیز یکی از چالش‌های محاسبه مالیات محسوب می‌شود. مراکز استخراج ارزهای دیجیتال به‌عنوان واحدهای صنعتی محسوب شده و مالیات پرداخت می‌کنند. سازمان امور مالیاتی دستورالعمل‌های ویژه‌ای نظیر حذف محدودیت مکانی برای برخی شهرهای بزرگ را برای این مراکز صادر کرده است. این بازار که زمانی خارج از دید قوانین قرار داشت، اکنون هر روز بیشتر با مقررات گره می‌خورد و اگر معامله‌گران و کسب‌وکارهای ارزهای دیجیتال به این تغییرات توجه نکنند، ممکن است با هزینه‌های سنگینی مواجه شوند.
منبع خبر: naghdineh
