بیتکوین حالا دیگر بهعنوان مهمترین ارز دیجیتال جای خود را تثبیت کرده، اما سرمایهگذاری مستقیم در آن ممکن است برای بسیاری از افراد چالشبرانگیز باشد. یکی از راههای سادهتر و امنتر برای دسترسی به بازار بیتکوین، استفاده از ETF بیت کوین است. این صندوقهای قابل معامله به سرمایهگذاران این امکان را میدهند که بدون نیاز به خرید و نگهداریِ مستقیم بیتکوین، در آن سرمایهگذاری کنند. در این مقاله پاسخ میدهیم که ETF بیت کوین چیست و به بررسی نحوه عملکرد آن، مزایا و معایب آن و چگونگی سرمایهگذاری در این ابزار مالی میپردازیم.
ETF چیست؟
صندوق قابل معامله (Exchange-Traded Funds) یا به اختصار ETF، نوعی ابزار مالی است که به سرمایهگذاران امکان میدهد یک دارایی مثل ارز دیجیتال را مانند سهام در بورس خرید و فروش شوند. ETFها بهطور معمول مجموعهای از داراییها مانند سهام، کالاهای اساسی، ارزها، اوراق قرضه یا حتی ارزهای دیجیتال را در یک سبد سرمایهگذاری میکنند. به عبارت سادهتر، ETFها یک نوع «سبد خرید» یا پورتفویی از داراییها هستند که میتوان آنها را در بازار بورس خرید و فروش کرد.
تاریخچه ETF به سال ۱۹۹۳ برمیگردد که اولین ETF در ایالات متحده به نام SPDR S&P 500 (که به اختصار SPY شناخته میشود) معرفی شد. این صندوق هدفش پیگیری عملکرد شاخص S&P 500 بود. از آن زمان، استفاده از ETFها در بازارهای مالی جهانی بهسرعت رشد کرده و امروز به یکی از ابزارهای محبوب برای سرمایهگذاری تبدیل شدهاند.
نقش اصلی ETFها در بازارهای مالی این است که به سرمایهگذاران امکان تنوع در سبد سرمایهگذاری را میدهند؛ زیرا با خرید یک واحد از ETF، در واقع شما مالک یک سبد از داراییها میشوید. این ابزار برای افرادی که میخواهند با حداقل ریسک و هزینه، در داراییهای مختلف سرمایهگذاری کنند، بسیار مناسب است.
تفاوت ETF با سایر ابزارهای مالی چیست؟
ETFها با ابزارهای مالی دیگری مانند سهام (Shares)، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک (Mutual Funds) و اوراق قرضه (Bonds) تفاوتهایی دارند. مهمترینِ این تفاوتها به شرح زیر است:
- معاملات در بورس: برخلاف صندوقهای سرمایهگذاری مشترک که تنها یکبار در پایان روز معاملاتی قیمتگذاری میشوند، ETFها در طول روز قابل خرید و فروش هستند. این به این معناست که شما میتوانید مانند سهام، در هر زمانی از روز که بازار باز است، ETF را خرید یا فروش کنید.
- هزینههای کمتر: معمولاً ETFها هزینههای کمتری نسبت به صندوقهای سرمایهگذاری مشترک دارند، زیرا مدیریت آنها بهصورت غیرفعال است و معمولاً تنها هدفشان پیگیری شاخصها یا داراییهای خاص است.
- تنوع بیشتر: ETFها به سرمایهگذاران این امکان را میدهند که در یک دارایی یا شاخص خاص سرمایهگذاری کنند، درحالیکه برای خریدِ جداگانۀ سهامهای مختلف یا کالاهای مختلف نیاز به سرمایهگذاری و مدیریت زیادی دارید.
ETF بیت کوین چیست؟
ETF بیت کوین، همانطور که از نامش پیداست، یک صندوق قابل معامله است که بهطور خاص برای سرمایهگذاری در بیتکوین طراحی شده است. این صندوقها به شما اجازه میدهند که بدون خرید و نگهداریِ مستقیم بیتکوین، در این ارز دیجیتال سرمایهگذاری کنید. در واقع، در جواب این پرسش که ETF بیت کوین چیست، میتوانیم بگوییم که ETF بیت کوین بهعنوان یک واسطه عمل میکند که به سرمایهگذاران این امکان را میدهد تا از طریق بورس و به روشهایی مشابه با خرید و فروش سهام، در بیت کوین سرمایهگذاری کنند.
در یک ETF بیت کوین، دارایی واقعی بیت کوین توسط صندوق نگهداری میشوند و ارزش واحدهای ETF بستگی به قیمت روز بیت کوین دارد. به این ترتیب، شما نیازی به ساخت کیف پول دیجیتال یا انجام تراکنشهای پیچیده ندارید و میتوانید از طریق کارگزاریها و پلتفرمهای معاملاتی معمولی، واحدهای ETF بیت کوین را خریداری کرده یا بفروشید.
صندوق ETF بیت کوین چگونه کار میکند؟
حالا که فهمیدیم که ETF بیت کوین چیست، بهتر از سازوکار آن نیز سر در بیاوریم. صندوقهای ETF بیت کوین معمولاً به دو صورت عمل میکنند:
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
- صندوقهای فیزیکی: در این نوع از ETFها، صندوق بیت کوین را خریداری و نگهداری میکند. قیمت واحدهای ETF به طور مستقیم به قیمت بازار بیت کوین وابسته است.
- صندوقهای آتی (Futures): این صندوقها بهجای خرید و نگهداری بیت کوین، قراردادهای آتیِ بیت کوین را خریداری میکنند. این نوع صندوقها ممکن است در بعضی مواقع به دلیل تفاوت قیمت آتی و بازار نقدی، عملکرد کمتری داشته باشند.
انواع ETF بیت کوین
بهطور کلی با سه نوع ETF بیت کوین سروکار داریم:
- ETF بیت کوین فیزیکی: این نوع از صندوقها، بیت کوینهای واقعی را خریداری و ذخیره میکنند. سرمایهگذاران با خرید واحدهای این ETFها به طور غیرمستقیم در بیت کوین سرمایهگذاری میکنند و در ازای آن، به سود یا زیان ناشی از تغییرات قیمت بیت کوین دست پیدا میکنند.
- ETF بیت کوین آتی (Futures): صندوقهای آتی بیت کوین به جای خرید بیت کوین فیزیکی، قراردادهای آتی (Futures) مربوط به بیت کوین را خریداری میکنند. این قراردادها توافقاتی هستند که سرمایهگذاران در آنها متعهد میشوند که بیت کوین را در آینده با قیمت مشخص خریداری یا فروش کنند. ETFهای آتی معمولاً پیچیدگی بیشتری دارند و ممکن است تفاوتهایی با قیمت واقعی بیت کوین در بازار نقدی داشته باشند.
- ETFهای متنوع بیت کوین: برخی از صندوقهای ETF بیت کوین شامل ترکیبی از سرمایهگذاریها در بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال یا حتی شرکتهای مرتبط با بلاکچین هستند. این نوع ETFها به سرمایهگذاران این امکان را میدهند که در معرض ریسک کمتری قرار بگیرند و به تنوع بیشتری دست یابند.
مزایا و معایب سرمایهگذاری در ETF بیت کوین
اما مزایای ETF بیت کوین چیست و با چه چالشهایی روبهرو است؟ ETF بیت کوین نیز مانند هر سرمایهگذاریِ دیگری مزایا و معایب خاص خودش را دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
مزایای سرمایهگذاری در ETF بیت کوین
- دسترسی آسان به بیت کوین: یکی از بزرگترین مزایای سرمایهگذاری در ETF بیت کوین، دسترسی آسان به بازار ارزهای دیجیتال است. برای خرید بیت کوین معمولاً باید در صرافیهای دیجیتال ثبتنام کرده و اقدامات امنیتی پیچیدهای انجام دهید، اما با ETF بیت کوین، شما میتوانید از طریق بورس و با همان روشی که سهام خریداری میکنید، سرمایهگذاری کنید.
- امنیت و نظارت قانونی: ETFهای بیت کوین تحت نظارت و قوانین مالی کشورهای مختلف قرار دارند. این امر باعث افزایش اعتماد سرمایهگذاران میشود، زیرا که در صورت بروز مشکلات، امکان پیگیری قانونی وجود دارد. این در حالی است که بازارهای ارز دیجیتال ممکن است با ریسکهای امنیتی بیشتری همراه باشند.
- تنوع در پرتفوی سرمایهگذاری: سرمایهگذاری در ETF بیت کوین میتواند به تنوع سبد سرمایهگذاری شما کمک کند. با خرید واحدهای ETF، شما به طور غیرمستقیم در بیت کوین سرمایهگذاری کردهاید بدون آنکه نیاز به مدیریت مستقیم داراییهای دیجیتال داشته باشید.
- عدم نیاز به ذخیرهسازی بیت کوین: یکی از چالشهای خرید بیت کوین، ذخیرهسازی امن آن است. اگر از روشهای ذخیرهسازی مناسب استفاده نکنید، ممکن است داراییهای شما در معرض خطر هک یا از دست رفتن قرار گیرد. با خرید ETF بیت کوین، نیازی به نگرانی در این زمینه نخواهید داشت، زیرا صندوقهای ETF مسئول ذخیرهسازی آن هستند.
معایب سرمایهگذاری در ETF بیت کوین
- عدم مالکیت مستقیم بیت کوین: با خرید ETF بیت کوین، شما در واقع مالک بیت کوین نمیشوید. بلکه مالک واحدهای ETF هستید که بهطور غیرمستقیم به تغییرات قیمت بیت کوین وابستهاند. این ممکن است برای افرادی که میخواهند واقعاً مالکِ بیت کوین را تجربه کنند، رضایتبخش نباشد.
- محدودیت ساعات معاملاتی: برخلاف بازارهای ارز دیجیتال که ۲۴ساعته فعال هستند، بورسها معمولاً ساعات معاملاتی محدودی دارند. بنابراین، اگر در زمانهای غیرکاری تغییرات قیمتی در بیت کوین رخ دهد، شما قادر به واکنش سریع نخواهید بود.
- کارمزدهای مدیریت: صندوقهای ETF معمولاً کارمزدهایی برای مدیریت و نگهداری داراییها دارند. این کارمزدها ممکن است بر سود شما تاثیر بگذارد و در مقایسه با سرمایهگذاری مستقیم در بیت کوین، هزینههای بیشتری ایجاد کند.
- زیر سوال رفتن تمرکززدایی: یکی از ویژگیهای اصلی بیت کوین، تمرکززدایی آن است. با این حال، صندوقهای ETF که تحت نظارت سازمانها و نهادهای مالی قرار دارند، ممکن است به نوعی تمرکز در بازار ایجاد کنند که این با فلسفه اصلی بیت کوین در تضاد است.
ETF بیت کوین چگونه بر قیمت بیت کوین تأثیر میگذارد؟
برای اینکه بررسی کنیم که ارتباط قیمت بیتکوین با ETF بیت کوین چیست، لازم است به تأثیرات زمانی کوتاهمدت و بلندمدت این دو متغیر بپردازیم. تأثیر ETF بیت کوین بر قیمت بیت کوین را میتوانیم از چند مجرا بررسی کرد:
تحلیل اثرات کوتاهمدت و بلندمدت
تصویب و راهاندازی ETFهای بیت کوین میتواند تأثیرات قابلتوجهی بر قیمت بیت کوین داشته باشد. در کوتاهمدت، اخبار مثبتِ مربوط به تایید یا راهاندازی یک ETF جدید ممکن است باعث افزایش تقاضا و رشد قیمت بیت کوین شود. این افزایش تقاضا عمدتاً به دلیل جذب سرمایهگذاران نهادی و افرادی عادی است که به دلیل راحتی و امنیت بیشتر، به بازار بیت کوین وارد میشوند.
در بلندمدت، تاثیرات بیشتری به دلیل ورود سرمایههای نهادی به بازار مشاهده خواهد شد. با افزایش پذیرش بیت کوین توسط صندوقها و مؤسسات مالی بزرگ، احتمالا قیمت آن افزایش خواهد یافت و نوسانات کمتری در بازار مشاهده میشود. به عبارت دیگر، ETFها میتوانند موجب سازماندهیِ بیشترِ بازار بیتکوین شوند و به تثبیت قیمت آن کمک کنند.
نقش تقاضای نهادی در بازار
تقاضای نهادی نقش بسیار مهمی در تاثیرگذاری ETFهای بیت کوین بر قیمت آن دارد. وقتی که صندوقهای ETF بیت کوین تایید میشوند و به بازار وارد میشوند، سرمایهگذاران نهادی که معمولاً با حجمهای بزرگتر و با استراتژیهای بلندمدت وارد بازار میشوند، نقش بیشتری در تعیین روند قیمتی بیت کوین ایفا خواهند کرد. این سرمایهگذاران به دلیل ویژگیهای مالی و نظارتی ETFها، تمایل بیشتری به ورود به بازار پیدا خواهند کرد.
بررسی تغییرات تاریخی قیمت در زمان تایید ETFها
دادههای تاریخی نشان داده که تأیید ETFهای مرتبط با بیت کوین میتواند باعث جهشهای قیمتی کوتاهمدت قابلتوجهی در این ارز دیجیتال شود. به عنوان مثال، زمانی که خبر تایید اولین ETF بیت کوین در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، قیمت بیت کوین بهسرعت افزایش یافت. این تغییرات نشان میدهد که تایید ETFها میتواند باعث جذب سرمایهگذاران جدید و ورود پولهای بیشتری به بازار شود، که این خود بر قیمت بیت کوین تأثیر میگذارد.
جدیدترین وضعیت قانونی و درخواستهای ETF بیت کوین
در چند سال اخیر، درخواستهای متعددی برای تأسیس ETF بیت کوین به کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) ارسال شده است، اما این درخواستها اغلب با رد یا تأخیر روبهرو شدهاند. دلایل عمدة این ردها شامل نگرانیهای مربوط به نوسانات قیمت شدید، احتمال دستکاری بازار و مسائل امنیتی در مورد ذخیرهسازی بیت کوین بوده است. به طور مثال، اولین درخواست برای ETF بیت کوین در سال ۲۰۱۳ توسط Winklevoss Twins (افراد معروف در صنعت ارز دیجیتال) به SEC ارسال شد که پس از چندین سال بررسی، در نهایت در سال ۲۰۱۸ رد شد.
با این حال، در سالهای اخیر و به ویژه از سال ۲۰۲۰ به بعد، با توجه به افزایش پذیرش بیت کوین توسط نهادهای بزرگ مالی و بانکها، درخواستهای جدید برای ETFهای بیت کوین مجدداً مطرح شد. بهطور خاص، در سال ۲۰۲۱، درخواستهای ETF فیوچرزِ بیت کوین مورد تایید قرار گرفتند؛ ازجمله ETF پروشیرز بیت کوین (ProShares Bitcoin Strategy ETF) که به اولین ETF آتیِ بیت کوین در بازار تبدیل شد. این تأیید باعث شد که بیت کوین یک گام دیگر به سمت پذیرش گستردهتر در بازارهای مالی جهانی بردارد.
بررسی درخواستهای اخیر ETF اسپات بیت کوین
در حالی که ETFهای آتی بیت کوین تایید شده بودند، درخواستهای ETF اسپات بیت کوین همچنان با مخالفت SEC روبهرو میشد. ETF اسپات بیت کوین به صندوقهایی اطلاق میشود که بیت کوین واقعی را خریداری و نگهداری میکنند و نه قراردادهای آتی آن را. در این نوع ETF، صندوق داراییهای واقعی بیت کوین را در ذخایر خود نگه میدارد و قیمت واحدهای ETF بهطور مستقیم با قیمت واقعی بیت کوین در بازار همراستا است.
در سالهای اخیر، چندین درخواست برای ETF اسپات بیت کوین ارسال شده است، از جمله درخواستهای شرکتهای بزرگی مانند «Grayscale» که در حال حاضر صندوقهایی برای سرمایهگذاری در بیت کوین دارند. در اواخر ۲۰۲۳، شرکت «BlackRock» یکی از بزرگترین مدیران داراییهای جهان، درخواست خود را برای راهاندازی یک ETF اسپات بیت کوین به SEC ارسال کرد که توجه زیادی در بازار جلب کرد.
اخبار و پیشبینیهای مرتبط با تایید ETF اسپات
SEC بهدنبال بررسی دقیقتر درخواستهای ETF اسپات بیت کوین، سرانجام در ژانویه 2024 اولین ETF اسپات بیت کوین را تأیید کرد. این ETFها از آن زمان شروع به معامله کردهاند و به سرمایهگذاران این امکان را میدهند که بهطور غیرمستقیم در بیت کوین سرمایهگذاری کنند.
اولین ETF بیت کوین اسپات که توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) تایید شد، شامل 11 ETF است. برخی از این ETFها عبارتند از:
- Grayscale Bitcoin Trust (GBTC)
- Fidelity Wise Origin Bitcoin Fund (FBTC)
- ARK 21Shares Bitcoin ETF (ARKB)
- Bitwise Bitcoin ETF (BITB)
آیا ETF بیت کوین نقطه عطفی برای پذیرش کریپتو است؟
تأسیس ETF بیت کوین میتواند نقطه عطفی برای پذیرش ارزهای دیجیتال در بازارهای مالی سنتی باشد. تایید ETF اسپات بیت کوین به معنای ورود گستردهتر نهادهای مالی و سرمایهگذاران نهادی به بازار بیت کوین است. این امر باعث میشود که بسیاری از سرمایهگذاران سنتی که به دلایل مختلف از سرمایهگذاری مستقیم در ارزهای دیجیتال پرهیز میکنند، وارد این بازار شوند. علاوه بر این، تأسیس ETF میتواند باعث افزایش اعتبار بیت کوین بهعنوان یک دارایی سرمایهایِ معتبر شود.
در مجموع، با تأیید ETF اسپات بیت کوین از سوی SEC، نقطه عطفی در پذیرش ارزهای دیجیتال در بازارهای جهانی و رسمی رخ داد و همچنین با انتخاب ترامپ انتظار میرود که پذیرش بیتکوین افزایش یابد.
چگونه در ETF بیت کوین سرمایهگذاری کنیم؟
خرید ETF بیت کوین برای کاربران ایرانی با چالشهایی مواجه است. کاربران ایرانی نمیتوانند بهطور مستقیم از پلتفرمهای معاملاتی معتبر جهانی (مانند NYSE، NASDAQ یا دیگر بورسهای بینالمللی) برای خرید ETF بیت کوین استفاده کنند، زیرا این پلتفرمها معمولاً برای کاربران کشورهای تحت تحریم (از جمله ایران) محدودیتهایی دارند.
همچنین امکان خرید ETF بیت کوین از طریق کارگزاریهای فارکس نیز برای کاربران ایرانی ممکن نیست، چون کارگزاریهایی که با ایرانیان کار میکنند هیچکدام امکان خرید ETF بیت کوین را فعلاً ارائه نکردهاند. البته بروکر آی اف سی مارکت اعلام کرده که قرار است بهزودی امکان خرید ETF بیت کوین را برای مشتریان خود فراهم کند.
شرایط لازم برای سرمایهگذاری
برای سرمایهگذاری در ETF بیت کوین، باید در یک کارگزاری معتبر ثبتنام کرده و حساب معاملاتی خود را شارژ کنید. این کارگزاریها معمولاً از طریق پلتفرمهای آنلاین قابل دسترسی هستند. مراحل سرمایهگذاری شامل موارد زیر است:
- ثبتنام در یک کارگزاری معتبر: یک کارگزاری یا پلتفرم معاملاتی را انتخاب کنید که امکان خرید ETF بیت کوین را فراهم کند.
- تأمین مالی حساب: حساب معاملاتی خود را با انتقال وجه از حساب بانکی شارژ کنید.
- آگاهی از هزینهها و مالیاتها: قبل از سرمایهگذاری، از هزینهها و مالیاتهای مربوطه آگاه شوید.
مراحل خرید و فروش ETF بیت کوین
- انتخاب ETF بیت کوین: پس از شارژ حساب، ETF مورد نظر را انتخاب کنید (آتی یا اسپات).
- ارسال دستور خرید یا فروش: دستور خرید یا فروش را ارسال کنید، بهصورت بازار یا محدود.
- پیگیری عملکرد: عملکرد ETF را از طریق پلتفرم معاملاتی پیگیری کرده و در صورت مناسب بودن قیمت، دستور فروش را ارسال کنید.
برای کسب راهنمایی در مورد نحوۀ خرید بیتکوین میتوانید به مقالۀ «آموزش خرید بیتکوین» مراجعه کنید.
بررسی سوددهی احتمالی
سوددهی سرمایهگذاری در ETF بیت کوین بستگی زیادی به قیمت بیت کوین و نوسانات آن دارد. در صورت تایید ETF اسپات بیت کوین، احتمالاً نوسانات قیمت کاهش خواهد یافت و قیمت به سمت رشد پایدارتر پیش خواهد رفت. البته باید به این نکته توجه کنید که مانند هر سرمایهگذاری دیگری، سرمایهگذاری در ETF بیت کوین نیز ریسکهایی دارد و نمیتوان پیشبینی دقیقی از سوددهی آن داشت.
نکات مهم برای پیشبینی سوددهی
- نوسانات قیمت بیت کوین: قیمت بیت کوین در طول تاریخ نوسانات شدیدی داشته است. بنابراین، نوسانات قیمت بیت کوین بهطور مستقیم بر سوددهی ETF تأثیر میگذارد.
- تأثیر اخبار و رویدادهای بازار: هرگونه خبر مثبت یا منفی در رابطه با پذیرش بیت کوین، تأثیر زیادی بر قیمت آن و در نتیجه سوددهی ETF خواهد گذاشت.
- سرمایهگذاری بلندمدت یا کوتاهمدت: اگر قصد سرمایهگذاری بلندمدت دارید، ممکن است با توجه به روند صعودی تاریخی بیت کوین، سوددهی مناسبی داشته باشید. اما برای سرمایهگذاری کوتاهمدت، باید توجه بیشتری به نوسانات بازار داشته باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ارزهای دیجیتال توصیه میکنیم که حتماً مقالۀ «آموزش ارز دیجیتال» را مطالعه کنید.
جمعبندی
در این مقاله بررسی کردیم که ETF بیت کوین چیست و به چه دردی میخورد. ETF بیت کوین ابزاری است که به سرمایهگذاران این امکان را میدهد تا بهطور غیرمستقیم در بیت کوین سرمایهگذاری کنند، بدون اینکه نیازی به خرید و نگهداری مستقیم این ارز دیجیتال باشد. در حالی که ETFهای آتی بیت کوین قبلاً تأیید شدهاند، درخواستهای ETF اسپات هنوز تحت بررسیاند. تایید ETF اسپات میتواند نقطه عطفی در پذیرش بیت کوین در بازارهای مالی باشد و سرمایهگذاران بیشتری را جذب کند.
اگر تصمیم به سرمایهگذاری در ETF بیت کوین دارید، باید مزایا و معایب آن را بررسی کرده و از ریسکهای نوسانات قیمت و هزینههای اضافی آگاه باشید. برای شروع، به کارگزاریهای معتبر مراجعه کنید، حساب خود را تأمین مالی کنید و ETF را خریداری کنید. مانند هر سرمایهگذاری دیگر، تحقیق و تصمیمگیری آگاهانه ضروری است.